HakanKarahanoglu

Kompost from CihangirYoga on Vimeo.

OCAK

- Toprakta kalan ürün artıkları, zararlılara yataklık edeceğinden , boş zamanlarda bunlar toplanıp yakılarak yok edilir.
- Turfanda patates ekimine, uygun yörelerde , ocak ayı ikinci yarısında başlanır.Ekimle birlikte azot, fosfor ve potaslı gübrelerle gübreleme yapılır. Gübreden önce toprak ph sı nötr olacak şekilden tarım kireci uygulanır.
- Ocağın ikinci haftasından itibaren , hasadı tamamlanan yazlık sebze yerleri temizlenir.Yeni ekilecek sebzeler için toprak hazırlanır.
- Ocak ayının ikinci haftasından sonra, kışlık sebzelerden ıspanak , karnabahar, turp, kereviz, havuç lahana , marul ve pırasanın hasadına devam edilir.
- Çökerten hastalığına karşı, sebze tohumları ve fidelikler ilaçlanır.
- Soğuktan zarar görmüş sebze fidelerinin yerlerine , yenileri dikilir.
- Örtüaltı yetiştiriciliğinde , daha önce ekim ve dikimi yapılan sebzelerin sulama , gübreleme gibi bakım işleri yapılır.
- Örtüaltı yetiştiriciliğinde , ısı kontrolüne dikkat edilir.
- Biber, patlıcan için sıcak yastık hazırlanır.
- Örtüaltı tek ürün turfanda üretiminde , sulama ile birlikte üst gübresi verilir.
- Örtüaltı yetiştiriciliğinde , koltuk alma, tepe alma gibi işlemlere devam edilir.
- Çift ürün yetiştiriciliği için , kasım ayında ekilmiş tohumlardan elde edilen fideler, toprak hazırlığı yapılan seralara nakledilir.

ŞUBAT

- Fasulye ve bezelye ekilecek yerlerin toprak hazırlığı yapılır.
- Karnabahar ,lahana ve pırasanın hasadı tamamlanır. Havuç , ıspanak, marul ve turpun hasadına devam edilir.
- Fide elde etmek için , sıcak yastıklar hazırlanır.
- Biber , domates ve patlıcan tohumları sıcak yastıklara ekilir.
- Hava şartları elverişli gittiği takdirde , toprak hazırlığına devam edilir.
- Fidelik toprağı mantari hastalıklara karşı ilaçlanır.

MART

- Patateste tarla hazırlıkları tamamlanır. Ekim ,kireçleme ve gübreleme yapılır.
- Patatesten başka , diğer tarla sebzeciliğinde de toprak hazırlığı yapılır. Son toprak işlemesiyle gübreleme işlemi de bitirilir.
- Fasulye ekilecek yerlerde , tohum yatağı hazırlıkları yapılır. Martın ikinci haftasında gübre atılır.Ayın ikinci yarısında ekime başlanır.
- Fideliklerde hastalıklara karşı mücadele yapılır.
- Tohum ekimi, şaşırtma ve fide dikimine devam edilir. Ilık yastıklar hazırlanır. Bezelye , fasulye, kavun ve karpuz ekimi yapılır.
- Tohuma bırakılan kışlık sebzelerin bakım işlerine devam edilir.
- Çökerten hastalığına karşı tohum , fide ve toprak ilaçlamasına bu ay da devam edilir.
- Üreticiler satın alacakları tohum ve fidelerin hastalıksız, canlı görünüşlü olmasına dikkat etmelidir. Bu konudaki ihtiyaçlarını tarım kuruluşlarıyla, çevrede tanınmış meraklı çiftçilerden sağlayabilirler.

NİSAN

- Tohum ekimi yapılacak tarlaların son sürümü yapılır ve diskaro çekilir. Tavın korunması için tapan ve sürgü çekilir .
- Diskaro çekilmeden önce, gübreleme yapılır ve dikimle ilgili hazırlıklar tamamlanır.
- Fideliklerde günlük sulama , zayıf gidiyorsa gübreleme ve kapak kapatma işlemleri yapılarak , yabancı otlar ayıklanır.
- Mavi küf ve kök çürüklüğüne karşı ilaçlı mücadele yapılır. (Dithane M-45, Antracol, Kemoazin veya Deresol gibi ilaçlardan biri ile ilaçlama yapılmalıdır. İlaçlama yağışlı havalarda tekrarlanmamalıdır).
- Geç turfanda patatesin ekim ve gübreleme işlemi yapılır.
- Ilık yastıklara şaşırtılmış bulunan biber, domates ve patlıcan fideleri 15 nisandan sonra, tarladaki yerlerine dikilmeye başlanır.
- Çileklerin ilkbahar çapası yapılır.
- Bamya, fasulye, hıyar, kabak, karnabahar, lahana ve soğan tohumlarının ekimine devam edilir.
- Kavun, karpuz tohumları hazırlanan yerlere ekilir.
- Enginarların dipleri açılarak bellenir, fazla sürgünleri ayıklanır.
- Fidelerin dikiminden 1-2 hafta sonra, birinci çapa yapılır.
- Dikimden önce ve sonra, tel kurtları görülürse, mücadelesi yapılır.
- Hava şartlarına göre, sulama imkanı olanlar, bu ayda sulama yapmalıdır.
- Yabancı otlar temizlenir. Fazla ot çıkmayan yerlerde, istendiğinde ikinci çapa sırasında, dip doldurma yapılabilir.
- Patateste birinci çapa ile boğaz doldurması yapılır.
- Patates tarlalarında , tırpan kurdu saptanan yerlerde Korsülfon 35 ec, tel kurdu bulunan yerlerde Korban 25 W, yaprak biti olan yerlerde Hekthion , patates mildiyösü olan yerlerde ise Trimangol ilaçlarından tariflerine uygun şekilde kullanılır. Bu uygulama nisan sonu ile mayısın ilk haftasında yapılır.

MAYIS

- Açığa tohum ekimi, bakımı ve sulaması yapılır.
- Fideler tarladaki yerlerine dikilir ve can suyu verilir.
- Geçen ay dikilen fidelerin ot alma , çapalama, sulama ve gübreleme gibi bakım hizmetleri sürdürülür.
- Yaprak bitlerine karşı Gusathion, Komithion 50, Malathion gibi ilaçlarla tariflerine göre mücadele yapılır.
- Septoria hastalığına karşı Afugan , Deresol veKemizon gibi ilaçlarla mücadele işlemi yapılır.

HAZİRAN

- Boğaz doldurma ve sulama işlemleri aksatılmadan yürütülür
- Çok zarar meydana getiren, son zamanlarda çok yaygın bir şekilde görünen ve çok tehlikeli olan patates böceğine karşı, ayın ilk haftasından başlayarak, Gusathion, Malathion, Metil Kotniyon 25 W gibi ilaçlarla mücadele yapılmalıdır.
- Havalar diğer aylara göre oldukça ısındığından, bamya,biber,domates, fasulye, kavun, karpuz, patlıcan ve soğan gibi sebzelerin sulaması aksatılmamalıdır.
- Çapalama ve yabani ot mücadelesine devam edilir.
- Kışlık sebzelerden karnabahar, lahana,pırasa ve diğerlerinin fideleri bahçedeki esas yerlerine dikilir.
- Salatalık,acur,kabak,kavun ve karpuzda görülen antraknoza karşı bakırlı ilaçlar kullanılmak suretiyle ilaçlama yapılmalıdır.
- Bakla,bamya ve fasulyede görülen pirecik zararlısına karşı mücadele yapılır.
- Diğer hastalık ve zararlılarla mücadele,hastalık ve zararlının çıkış durumuna göre yapılmalıdır.
- Enginarların diplerindeki sürgünler,ürün alındıktan sonra ayrılır.
- Domates,hıyar ve kabakların tepeleri budanır.
- Bezelye ve fasulyelerin sırık çeşitleri için herek dikilir.

TEMMUZ

- Son turfanda domates fideleri şaşırtılır.
- Kabak, kavun ve karpuzlarda telli böcek; biber ve domateslerde yeşilkurt; domateslerde mildiyö mücadelesine devam edilir.
- Yazlık sebzelerin hasadına devam edilir. Bu arada yeşil aksamın canlılığını koruyabilmesi için sulama yapılır ve sulama öncesi az miktarda azotlu gübre verilir.
- Lahana ve karnabahar sebzelerinin ekimi yapılır. Ekimin erken yapıldığı yerlerde ise şaşırtma işlemine başlanır.
- Sarımsak tohumları toplanıp, nemsiz yerlerde muhafaza edilir.
- Yaprak bitleri, kırmızı örümcek, yeşilkurt, danaburnu, mildiyö ve küllemenin yoğunluk durumuna göre, mücadeleye devam edilir.

AĞUSTOS

- Son turfanda domates fideleri şaşırtılır.
- Kabak, kavun ve karpuzlarda telli böcek; biber ve domateslerde yeşilkurt; domateslerde mildiyö mücadelesine devam edilir.
- Yazlık sebzelerin hasadına devam edilir. Bu arada yeşil aksamın canlılığını koruyabilmesi için sulama yapılır ve sulama öncesi az miktarda azotlu gübre verilir.
- Lahana ve karnabahar sebzelerinin ekimi yapılır. Ekimin erken yapıldığı yerlerde ise şaşırtma işlemine başlanır.
- Sarımsak tohumları toplanıp, nemsiz yerlerde muhafaza edilir.
- Yaprak bitleri, kırmızı örümcek, yeşilkurt, danaburnu, mildiyö ve küllemenin yoğunluk durumuna göre, mücadeleye devam edilir.

EYLÜL

- Havuç, kışlık yeşil soğan; marul ve turpun fide ve tohumlarının yerlerine ekim ve dikim işleri sürdürülür.
- Hasadı biten sebzelikler temizlenip, kışlık sebzelerin ekimi için toprak hazırlığı yapılır.
- Kışlık için ekilen havuçlarda seyreltme yapılır. Kışlık yetiştirilen sebzelerde ot alma, çapalama ve gerekiyorsa sulama yapılır. Lahana kelebeği mücadelesi yapılır.

EKİM

- Bu ayın ikinci yarısından itibaren erken donlar başlayabilir. Bu nedenle, yazlık sebzelerin hasadı bitirilmelidir. Aksi halde, sebzeler don tehlikesiyle karşı karşıya kalabilir.
- Kereviz, ıspanak, lahana, karnabahar, turp ve marulda bakım işlerine devam edilir. Hasada başlanır. İlkbaharda çıkacak olan fındık turpunun tohumları tarlaya ekilir.
- Lahana kelebeği mücadelesine devam edilir.
- Çiftlik gübresi uygulamasına ve toprak işlemesine devam edilir.

KASIM

- Yazlık sebze yerlerinin çiftlik gübresi ile gübrelenmesine ve toprak işlenmesine devam edilir.
- Elde edilen tohumların kurutulması, ambalaj ve muhafazası yapılır.
- Kışlık sebzelerin bakımına, hasat ve pazarlama işlerine devam edilir.
- Lahana kelebeği, lahana kokulu böceği ve yaprak bitlerine karşı mücadeleye devam edilir.
- Taze soğan ekimi yapılır.
- Örtü altı sera yetiştiriciliğinde, biberlerin bakım işleri ve budaması yapılır. Çapalama ile birlikte, çok hafif boğaz doldurulur. Fungisitlerle koruyucu ilaçlama yapılır.
- Çilek dikimi yapılır.

ARALIK

- Hava koşulları uygun giderse, çilek dikiminde geç kalan çiftçiler dikime devam edebilirler. Çilek çapasına devam edilir.
- Kışlık sebzelerin hasadına devam edilir.
- Yazlık sebze fideliklerinin yeri hazırlanır. Sıcak yastıkların yerleri belirlenir ve yapılmaları için hazırlıklara başlanır.
- Uygun tav bulunursa, yazlık sebze dikilecek tarlaların derin sürümü yapılır. Çiftlik gübresi ve fosforlu (gerekiyorsa potaslı) gübreler verilir.
- Sera yetiştiriciliği için hazırlıklara başlanır (Toprak hazırlığı, onarım işleri) Elde edilen tohumların kurutulması, ambalaj ve muhafazasına devam edilir.
- Taze soğan ekimi yapılır.
- Örtü altı yetiştiriciliği yapılıyorsa, bakım işlerine devam edilir. Sulaması yapılır. çapa ile birlikte, çok hafif boğaz doldurulur.
- Fungisitlerle koruyucu ilaçlama yapılır.
- Fasulye ve bamyada görülen pirecik zararlısı ile mücadele edilir.

 GÜBRE VE GÜBRELEME
Tarımsal üretimin artırılması için, toprak işlenmeli, ekilmeli, sulanmalı, hastalık ve zararlılarla mücadele edilmelidir. Bütün bu işlemlerin yanısıra bitkiyi besleyici, üretimi artırıcı çarelere de başvurmak gerekir.
Bitkiler de insanlar ve hayvanlar gibi gelişmeleri için beslenmek zorundadırlar. Bitkiler besinlerinin büyük bir kısmını topraktan kökleriyle alırlar. Toprakta, yetiştirilen bitkilerin ihtiyacını karşılayacak miktarda besin maddesi yoksa, toprağa bitki besin maddeleri verilmesi gerekir. Toprağa besin maddeleri verilmezse, bir süre sonra besin maddelerinin eksilmesi nedeniyle üretim azalır. Yeterli ve kaliteli ürün alabilmek için bitkinin beslenmesi gerekir.
Bu bölümde gübre nedir, gübreleme nedir, gübre çeşitleri ve gübrelerin yapısında neler bulunduğunu ve gübrenin bitkiye ve toprağa sağladığı faydalar anlatılacaktır.
Unutulmamalıdır ki;

UYGUN GÜBRELEME SAĞLIKLI BİTKİ, BOL ÜRÜN BOL PARA DEMEKTİR.
Bitkisel üretimde, amaçlanan verimin ve kalitenin sağlanabilmesi için organik ve inorganik kaynaklardan yararlanılır.

Resim 1.1. Bol mahsül için uygun gübreleme esastır.
1.1. GÜBRE NEDİR?
Bitkilerin gelişmesini artırmak ve ürün miktarlarını çoğaltmak ve niteliklerini iyileştirmek amacı ile toprağa ve bitkiye uygulanan, içerisinde bir veya birkaç bitki besin maddesini birarada bulunduran bileşiklere gübre denir.
Gübre içinde bulunan besin elementleri nelerdir?
A. Makro (ana) besin elementleri; Azot, fosfor, potasyum, kalsiyum, magnezyum, kükürt gibi toprakta ve bitki bünyesinde bol miktarda bulunan besin maddeleridir
B. Mikro (iz) besin elementleri; Demir, bakır, çinko, mangan, bor, molibden v.b olarak sınıflandırılan, toprakta ve bitki bünyesinde çok az bulunmalarına rağmen bitki gelişmesinde makro besin maddeleri kadar etkili olan besin maddeleridir.

1.2. GÜBRELEME NEDİR?
Bitkisel üretimde amaçlanan verim ve kaliteye ulaşmak için içerisinde bir veya birden fazla bitki besin maddesi bulunan organik veya inorganik bileşiklerin toprağa veya doğrudan doğruya bitkiye verilmesidir. Gübrelemenin başlıca iki amacı vardır. Bunlar;
1- Toprakları bitki besin maddelerince zenginleştirmek,
2- Toprakların fiziksel ve biyolojik özelliklerini düzeltmek suretiyle yetiştirilecek bitkiye daha iyi bir gelişme ortamı sağlamaktır.
Doğru gübreleme için çevre ve toprak şartları iyi bilinmelidir. Gübrelemenin önemi yıllar geçtikçe daha iyi anlaşıldığından tüketimi günden güne artmaktadır. Ülkemiz tarım topraklarının eksik olan besin elementlerince zenginleştirilmesi için gübreleme gereklidir. Her yıl yüksek verimli bitki çeşitleri gelişmekte ve ayrıca her yıl bitki yetiştirildiğinden topraktaki besin maddeleri tükenmektedir.
Etkili bir gübre kullanımı ve gübrelemeden beklenen yararı sağlamak için toprakların bitki besin elementleri miktarı doğru olarak saptanmalıdır. önerilen gübrelerin doğru zamanda, doğru şekilde ve miktarda verilmesi sağlanmalıdır. Bu şekilde hem ürün artışı, hem bol kazanç ve çevre sağlığı bozulmamış olacaktır

1.3. GÜBRELEMENİN YARARLARI NELERDİR?
Gübreleme ile
• Toprakların verim gücünü yükselterek, birim alandan daha yüksek verim alınır,
• Ürünlerin kalitesi arttırılır
• Toprakta verimliliğin sürekliliğini sağlanır ve kazanç sürekli hale getirilir,
• Toprağın kimyasal yapısı, besin içeriği arttırılarak düzeltilir,
• Toprakta mikroorganizma faaliyeti arttırılarak, toprağın verimliliği arttırılır,
• Bitkilere daha iyi bir gelişme ortamı oluşturulur,
• Topraktan çeşitli şekillerde uzaklaşan besinleri toprağa tekrar kazandırılır.
• Bu yararlara ulaşmak için usulüne uygun yapılan gübreleme ile kullanılan;
GÜBRE KÂR GETİRİR Mİ?
Evet!!!
Her canlının olduğu gibi bitkilerin de beslenmeye ihtiyaçları vardır. Toprakta mevcut olan besin elementleri her zaman bitkinin ihtiyacını karşılayacak düzeyde olmaz. örneğin sürekli tarım yapılan topraklarda besin maddeleri bitki tarafından sömürülerek, yağışlarla yıkanarak veya gaz şeklinde buharlaşarak kaybolmaktadır. Alınan ürünü artırmak için toprakta miktarı azalan besin maddelerinin toprağa yeniden verilmesi şarttır. Eğer verilmezse birim alandan alınan verim ve dolayısıyla elde edilen kazanç da azalacaktır.
HER BİTKİYE AYNI MİKTAR GÜBRE KULLANILMALI MI?
Hayır!!!
Her bitkinin beslenme ihtiyacı aynı değildir. Bu nedenle ne kadar miktar gübre uygulanması gerektiğini saptamak için 3 soruya cevap verilmelidir.
- Hangi bölgede yetiştirme yapılacak?
- Hangi bitki üretilecek ?
- Toprakta ne kadar besin maddesi var?
-
Dengeli ve yeterli gübreleme de az masrafla en fazla verimi elde etmek esastır. Bu nedenle öncelikle topraktaki besin elementlerinin miktarı belirlenmelidir. Belirlenen miktara göre hangi bölgede hangi bitki yetiştirilecekse bilinmeli, buna göre gübre miktarı belirlenmelidir. Temel hedef toprak analizlerine dayalı bir gübreleme programının yapılmasıdır. Demek ki!
öNCE TOPRAK ANALİZİ ! SONRA GÜBRELEME !
Yapılmasına dikkat edilmelidir.
1.4. UYGULANAN GÜBRENİN GELECEK YILA ETKİSİ KALIR MI?
Gübrelerin organik ve inorganik formda uygulanmalarına bağlı olarak gelecek yıla etkileri değişmektedir. Organik gübrelerle uygulanan azotun etkisi gelecek yıla kalırken, kimyasal gübreler olarak uygulandığında kalmamaktadır. Fosfor, demir ve çinko gibi elementleri içeren gübreler yüksek pH ve kireç koşullarında toprakta bitkilerin alamayacağı şekle dönüşür. Bitki bu şekildeki elementlerden yararlanamaz.

Resim 1-2. Gübre uygulanmış bir tarlanın genel durumu
1.5. GÜBRENİN OLUMSUZ ETKİLERİ VAR MI?
Gübrelemede esas, yeterli, dengeli ve zamanında bitkiye besinlerin sağlanması olmalıdır. Toprak analizlerine dayandığında ve gerektiği miktarda uygulandığında gübrelerin olumsuz etkileri yoktur. Ancak gereğinden fazla verilecek gübre olumsuz etkide bulunmaktadır.
Unutulmamalıdır ki;
FAZLA GÜBRE FAZLA ÜRÜN DEMEK DEĞİLDİR!
Yeterli gübreleme ile en yüksek ürünü almak amaç olmalıdır. Ayrıca fazla uygulanan bir gübrenin, ortamda diğer besinlerin alımını engelleyeceği unutulmamalıdır. örneğin bitkinin ihtiyacından fazla miktarda verilen fosforlu gübre verimi daha çok artırmayacaktır. Üstelik fazla verilen fosfor; demir ve çinko gibi diğer elementlerin alımına engel olacak ve verimde düşüşler görülecektir. Çünkü bitkinin bu besinlere de ihtiyacı vardır ve alınmazsa bitki gelişimi gerilemekte verim düşmektedir.
Ayrıca aşırı azotlu gübreleme yapıldığında, bitkilerin direnci azalmaktadır. Aşırı azotlu gübre verilen bitkilerde kurağa, sıcağa ve hastalıklara dayanıklılık azalmaktadır. Bunun yanında fazla azot yeraltı sularına ve göllere karışmakta ve nitrat kirliliğine neden olmaktadır.
GÜBRELEME İLE HASTALIK VE ZARARLILARA DAYANIKLILIK ARTIRILIR MI?
Evet!!!
Gübreleme ile daha iyi gelişme sağlayan sağlıklı bitkiler elde edilmektedir. Sağlıklı gelişen bitkilerin ise hastalık ve zararlıların saldırısına dayanıklılığı yüksektir. O halde bitkilerin ihtiyacı olan besinleri vererek iyi gelişmesi sağlanırsa mücadele ve ilaç masrafları da azalacaktır.
1.6. TOPRAK ANALİZİ NEDİR?
Toprak analizi ile toprak içerisindeki bitkiye yarayışlı bitki besin maddeleri, potasyum, fosfor, çinko, demir, mangan ve kireç miktarları belirlenir. Burada amaç öncelikle toprakta mevcut besin miktarlarını saptamak ve mevcuda göre verilmesi gereken gübre önerisinde bulunmaktır. Her toprakta her yıl aynı miktar gübre kullanımı yanlıştır. Tarladan alınacak toprak örneklerinde mevcut yarayışlı besin maddeleri miktarları saptanır. Sonra gerekli olan besin maddesi miktarları üzerinden gübre tavsiyesi yapılır, bir rapor halinde düzenlenerek çiftçiye ulaştırılır. Böylece bitkide hem toksik etki yapacak kadar fazla kullanım önlenir hemde eksiklik olacak düzeyde az gübre kullanılması engellenmiş olur. O halde;
HERŞEYDEN öNCE TOPRAK ANALİZ EDİLMELİ!
Gübre kullanımında en ekonomik yol toprak analizidir. Bunun için yapılması gereken tek şey, toprak örneklerini kurallara uygun almak ve laboratuvarlara ulaştırmakdır.